«Οι Ρώσοι πεθαίνουν», μας λένε με πόνο ψυχής αξιωματούχοι και βουλευτές από το βήμα. Φαίνεται, πράγματι, ότι η γεννητικότητα δεν αυξάνεται και ότι τον Απρίλιο του 2022 η Ρωσία κατέγραψε το χαμηλότερο ποσοστό γεννήσεων από το 1943-1944. Τον Ιανουάριο του 2023, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Β. Πούτιν έδωσε μάλιστα εντολή στην κυβέρνηση «να βρει έναν τρόπο να αυξήσει το ποσοστό γεννήσεων το συντομότερο δυνατό» και έδωσε δύο ολόκληρες εβδομάδες για να λυθεί το πρόβλημα.
Αλλά αντί να σταματήσουν οι δαπανηρές και παράλογες στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Ουκρανία, όπου πεθαίνουν δεκάδες χιλιάδες Ρώσοι, ή αντί να καταπολεμήσουν τη φτώχεια και να αναπτύξουν αποτελεσματικά προγράμματα για τη στήριξη της παιδικής ηλικίας, της μητρότητας και της υπεύθυνης γονεϊκότητας, η ρωσική κυβέρνηση, μαζί με τη ρωσική ορθόδοξη εκκλησία, αποφάσισαν να αναγκάσουν, με διάφορα μέσα, τις Ρωσίδες «να κάνουν τουλάχιστον 4 παιδιά». Καθώς, με την πάροδο των ετών δεν κατάφεραν να βρουν πώς να ενθαρρύνουν τις γυναίκες να κάνουν παιδιά, αποφάσισαν να ακολουθήσουν την πιο αναποτελεσματική και επιβλαβή οδό: περιορίζοντας σταδιακά το δικαίωμα στην άμβλωση, δυσχεραίνοντας την πρόσβαση σε αυτήν και απειλώντας να την αφαιρέσουν από την κοινωνική ασφάλιση.
Ποια περιοριστικά μέτρα έχουν ήδη εισαχθεί ή προτείνονται:
- Από το 2011, τα ρωσικά νοσοκομεία έχουν εισαγάγει τις λεγόμενες «εβδομάδες σιωπής»: όταν μια γυναίκα υποβάλλει αίτηση για άμβλωση, αναβάλλεται η ημερομηνία της διαδικασίας για μια εβδομάδα ή και περισσότερο, προκειμένου να επηρεαστεί η απόφασή της κατά τη διάρκεια αυτού του χρόνου. Συχνά η «εβδομάδα σιωπής» καθυστερεί την ημερομηνία της έκτρωσης και οι γυναίκες κάνουν έκτρωση αργότερα – με μεγαλύτερο κίνδυνο για την υγεία τους, διότι με την καθυστέρηση πρέπει να χρησιμοποιηθούν άλλα είδη έκτρωσης (έως και χειρουργική επέμβαση).
- Ο Πούτιν έχει απαγορεύσει τις διαφημίσεις για τις αμβλώσεις από το 2013.
- Από το 2016, υπάρχει μια τροπολογία που πολλοί ειδικοί θεωρούν απάνθρωπη: οι γιατροί είναι υποχρεωμένοι να «δείχνουν εικόνα του εμβρύου και του καρδιακού παλμού του κατά τη διάρκεια ενός υπερηχογραφήματος» στις γυναίκες που επιθυμούν άμβλωση.
- Το κράτος ενθαρρύνει τα νοσοκομεία να στέλνουν τις γυναίκες σε ψυχολόγους πριν από την άμβλωση ή να τις υποβάλλουν σε ειδικά ερωτηματολόγια, με ερωτήσεις που εμπεριέχουν κατηγορίες και προσβολές. Επίσης, πολλά νοσοκομεία διανέμουν φυλλάδια, με παραπλανητικές πληροφορίες για την άμβλωση και τις συνέπειές της, για να χειραγωγήσουν τις αποφάσεις. Όλα αυτά έχουν έναν στόχο: να αποθαρρύνουν τις γυναίκες, να τις φοβίσουν και να ενισχύσουν τα αισθήματα ενοχής τους. Οι Ρώσοι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας, σε ορισμένες περιοχές, εκπαιδεύονται σε «συμβουλές πριν από την άμβλωση με γνώμονα τις παραδοσιακές αξίες» και οι γυναίκες καλούνται, σε συμβουλευτικές συνεδρίες, να συμπληρώσουν ερωτηματολόγια με ερωτήσεις του τύπου: «Είστε έτοιμη για μια μεταθανάτια συνάντηση με την ψυχή του παιδιού σας;».
- Ο Πατριάρχης Κύριλλος, μιλώντας στο Συμβούλιο της Ομοσπονδίας, πρότεινε να απαγορευτούν οι εκτρώσεις στις ιδιωτικές κλινικές. Και υποστηρίζει ότι πρέπει να αγνοηθεί η αύξηση των παράνομων αμβλώσεων (η οποία απειλεί να αυξήσει τα ποσοστά θνησιμότητας των γυναικών).
- Η Δούμα πρότεινε να απαγορευτεί η πώληση στο διαδίκτυο των φαρμάκων πρόκλησης άμβλωσης (τα ασφαλέστερα). Νοσοκομεία και φαρμακεία αντιμετωπίζουν προβλήματα με τη διαθεσιμότητα αντισυλληπτικών και χαπιών από το στόμα από πέρυσι τον Μάρτιο.
- Το καλοκαίρι, η Κρατική Δούμα ανακοίνωσε σχέδιο νόμου για την απαγόρευση των αμβλώσεων στο πλαίσιο του συστήματος υποχρεωτικής ιατρικής ασφάλισης.
- Η αναπληρώτρια πρωθυπουργός της Ρωσίας Τατιάνα Γκολίκοβα πρότεινε να απαγορευτούν οι αμβλώσεις κάτω των 18 ετών χωρίς τη συγκατάθεση των γονέων.
- Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία πρότεινε να υποχρεώνονται οι παντρεμένες γυναίκες να έχουν τη συγκατάθεση των συζύγων τους για τις αμβλώσεις. Και γενικά έχουν αυξηθεί σχετικές δηλώσεις από εκπροσώπους της Ρωσικής Εκκλησίας. Για παράδειγμα, ο Μιχαήλ Βασίλιεφ, ηγούμενος της εκκλησίας στο αρχηγείο των Στρατηγικών Δυνάμεων Πυραύλων, είχε μια πρωτότυπη ιδέα για τις γυναίκες που δεν θέλουν να στείλουν τους γιους τους να πεθάνουν στον πόλεμο: αυτό ακριβώς αποδεικνύει ότι δεν χρειάζονται οι εκτρώσεις, για να μπορούν να γεννούν περισσότερα παιδιά, έτσι ώστε ο αποχωρισμός ενός μόνο από αυτά να μην είναι τόσο βαρύς!
- Η Κρατική Δούμα ετοιμάζεται να εξετάσει μια τροπολογία που θα απαγορεύει την προώθηση της «έκτρωσης και της φροϋδικής ιδεολογίας για τα παιδιά».
Η αλήθεια, όμως, είναι ότι όλα αυτά τα μέτρα περιορισμού του δικαιώματος στην άμβλωση όχι μόνο δεν θα πλησιάσουν πιο κοντά στους επιθυμητούς δημογραφικούς στόχους της ρωσικής κυβέρνησης, αλλά και θα προκαλέσουν αναμφισβήτητα πρόσθετα πλήγματα στις Ρωσίδες και, άρα, και στη ρωσική κοινωνία συνολικά. Μελέτες αποδεικνύουν ότι ο αριθμός των αμβλώσεων δεν έχει καμία σχέση με το ποσοστό γεννήσεων: μέσα σε 20 χρόνια, χάρη στην ευαισθητοποίηση του κοινού και την αντισύλληψη, ο αριθμός των αμβλώσεων στη Ρωσία μειώθηκε σχεδόν στο μισό, αλλά αυτό δεν οδήγησε σε καμία δημογραφική αύξηση. Λιγότερες αμβλώσεις δεν σημαίνουν περισσότερα παιδιά. Οι Ρώσοι «πεθαίνουν», όχι εξαιτίας των αμβλώσεων, αλλά εξαιτίας του χαμηλού βιοτικού επιπέδου, της φτώχειας, της συμμετοχής σε στρατιωτικές επιχειρήσεις, του αισθήματος ανασφάλειας και της δυσκολίας να μεγαλώνουν παιδιά στη χώρα.
Σύμφωνα με τον δημογράφο Αλεξέι Ράκσα, «η γονιμότητα στη Ρωσία μπορεί να μειωθεί και άλλο ένα 10% κατά τα επόμενα δύο χρόνια και, έτσι, να γίνει η χαμηλότερη των τελευταίων 250 χρόνων» (πηγή: Важные истории). Η εξέλιξη αυτή θα οφείλεται στην πτώση των εισοδημάτων και στην αυξανόμενη αίσθηση αβεβαιότητας για το μέλλον.
Η μειωμένη πρόσβαση σε δωρεάν αμβλώσεις και γενικότερα στην έκτρωση έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ευημερία της κοινωνίας στο σύνολό της:
- Η απαγόρευση των αμβλώσεων ή η δυσχερέστερη πρόσβαση σε δωρεάν αμβλώσεις ευνοεί μια υπόγεια αγορά υπηρεσιών υγείας. Οι παράνομες αμβλώσεις είναι ανεξέλεγκτες και απειλούν την υγεία και τη ζωή των γυναικών. Όταν απαγορεύτηκε η άμβλωση στην ΕΣΣΔ επί Στάλιν (1936-1955), η γυναικεία θνησιμότητα αυξήθηκε σημαντικά. Επίσης, οι παράνομες αμβλώσεις είναι πιο πιθανό να οδηγήσουν σε σοβαρές ασθένειες, τραυματισμούς, στειρότητα και, στη χειρότερη περίπτωση, ακόμα και σε θάνατο.
- Η αδυναμία ελέγχου του σώματός τους θέτει τις γυναίκες σε ευάλωτη θέση, ιδίως σε καταστάσεις συνεχιζόμενης ενδοοικογενειακής ή οικονομικής βίας. Μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη που δεν μπορεί να τερματιστεί μπορεί να αναγκάσει μια γυναίκα να παραμείνει με έναν σύντροφο που είναι σωματικά επικίνδυνος γι’ αυτήν.
- Οι ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες οδηγούν σε αύξηση της κοινωνικής ορφάνιας: τα παιδιά μένουν χωρίς γονική φροντίδα και χωρίς τη θετική εμπειρία της οικογενειακής ζωής.
- Η ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη και η αδυναμία έκτρωσης κάνει τους ήδη φτωχούς ακόμα φτωχότερους: η πιο φτωχή κατηγορία ανθρώπων στη Ρωσία είναι οι ανύπαντρες μητέρες με δύο ή τρία παιδιά. Σύμφωνα με διάφορα στοιχεία, οι γυναίκες που έχουν ήδη ένα παιδί κάνουν συχνότερα έκτρωση. Πολλές από αυτές, όταν ερωτώνται, λένε ότι έκαναν έκτρωση επειδή δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αποκτήσουν δεύτερο παιδί.
Αλλά τίποτα από αυτά δεν έχει σημασία για τους Ρώσους βουλευτές: αυτοί ενδιαφέρονται για την ευημερία των γυναικών και των μητέρων μόνο όταν έρχονται εκλογές. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, η ρωσική κυβέρνηση κάνει απλώς επίδειξη απονέμοντας τον τίτλο «ηρωίδα μητέρα» αντί να παρέχει πραγματική κοινωνική και υλική υποστήριξη.
Εμείς, οι Ρωσίδες, δεν είμαστε οι θερμοκοιτίδες σας ούτε ιδιοκτησία σας. Σε κάθε βουλευτή που προσπαθεί να κερδίσει πολιτικούς πόντους στο θέμα των αμβλώσεων, θέλουμε να πούμε:
Δώστε τη δική σας μάχη, γεννήστε τα δικά σας παιδιά!
Απαιτούμε:
- Να καταργηθούν όλες τις τροπολογίες που εισάγουν διακρίσεις στα αναπαραγωγικά δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών.
- Να διατηρηθεί η πρόσβαση στη δωρεάν άμβλωση στις κρατικές κλινικές.
- Να διατηρηθεί το δικαίωμα των μη κρατικών κλινικών να παρέχουν υπηρεσίες άμβλωσης,
- Να συμπεριληφθούν δωρεάν προγράμματα αντισύλληψης στο κρατικό σύστημα υγείας για γυναίκες που βρίσκονται σε δύσκολες καταστάσεις ζωής.
- Να απομακρυνθούν οι εκπρόσωποι της Ρωσικής Εκκλησίας από τα ζητήματα των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων και της υγείας των γυναικών: οι ίδιες οι γυναίκες, καθώς και οι γιατροί και οι ειδικοί, και όχι οι παπάδες, να είναι αυτοί που αξιολογούν τι συμβαίνει.
- Σταματήστε να σπαταλάτε χρήματα για τον μιλιταρισμό: τα χρήματα αυτά πρέπει να διατεθούν για την υγειονομική περίθαλψη και τη στήριξη των παιδιών και της μητρότητας.
Δεν ζούμε, δεν αγαπάμε και δεν γεννάμε παιδιά για εσάς και τους δημογραφικούς σας πίνακες και τις πολιτικές σας φιλοδοξίες. Έχουμε δικαίωμα στην επιλογή και στην αναπαραγωγική δικαιοσύνη – τόσο στην άμβλωση όσο και στη μητρότητα. Έχουμε δικαίωμα σε ένα ειρηνικό και ελεύθερο κράτος στο οποίο να μην είναι τρομακτικό το να δώσουμε ζωή σε ένα νέο ανθρώπινο ον. Με την απαγόρευση των αμβλώσεων δεν θα μας κάνετε να κάνουμε περισσότερα μωρά. Πολλές έγκυες γυναίκες εγκαταλείπουν τώρα τη Ρωσία για να δώσουν στο παιδί τους την υπηκοότητα μιας άλλης χώρας. Όσο η κατάσταση στη χώρα είναι αυτή που είναι και όσο τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν γίνονται σεβαστά, δεν θα μπορείτε να κάνετε τίποτα για το ποσοστό γεννήσεων. Δεν σας ανήκουμε και δεν μπορείτε να μας εκμεταλλευτείτε: η μείωση του ποσοστού γεννήσεων είναι η αντίδραση της κοινωνίας στις πολιτικές της χώρας. Οι Ρώσοι δεν πεθαίνουν εξαιτίας των αμβλώσεων, πεθαίνουν εξαιτίας σας! Και είναι αδύνατο να λυθεί αυτό το πρόβλημα στις δύο εβδομάδες που καθόρισε ο Πούτιν. Συνιστούμε στην κυβέρνηση να πάρει μερικές «εβδομάδες σιωπής» για να αναβάλει αυτή την ανέφικτη προσπάθεια.
Μετάφραση: ΤΑ
Феминистское Антивоенное Сопротивление, «Петиция За Право На Аборти», change.org, https://www.change.org/p/%D0%BF%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%86%D0%B8%D1%8F-%D0%B7%D0%B0-%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BE-%D0%BD%D0%B0-%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D1%80%D1%82?utm_source=share_petition&utm_medium=custom_url&recruited_by_id=32b33370-6db0-11ed-901b-138fd7dfefd7.
“Feminist Anti-War Resistance abortion rights petition”, International Viewpoint, 28 Φεβρουαρίου 2023, https://internationalviewpoint.org/spip.php?article8000.