Στη σκιά των σχέσεών του με τις ΗΠΑ, το Ισραήλ απολαμβάνει επίσης εδώ και πολύ καιρό γόνιμους δεσμούς με την Κίνα, που είναι σήμερα ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος του - συμπεριλαμβανομένης μιας ανταλλαγής στρατιωτικής τεχνολογίας που βοήθησε το κινεζικό κράτος στο να καταπιέζει τον πληθυσμό του.
Καθώς το Ισραήλ πραγματοποιεί τη σφαγή των Παλαιστινίων στη Γάζα, πολλοί έχουν δικαίως επικεντρωθεί στην υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών στα εγκλήματα πολέμου του ισραηλινού κράτους. Όμως, όπως επισημαίνει [1] ο Ταρίκ Κένεϊ-Σάουα, «η υπόθεση ότι το Ισραήλ απλώς δεν χρειάζεται πλέον την αμερικανική βοήθεια προκειμένου να διατηρήσει την υγιή οικονομία του ή το τερατώδες ποιοτικό στρατιωτικό πλεονέκτημά του έναντι όλων των περιφερειακών απειλών είναι σαφής». Ενώ η στρατιωτική υποστήριξη των ΗΠΑ προς το Ισραήλ παραμένει καθοριστική, η χώρα λαμβάνει άφθονη υποστήριξη από άλλες πλευρές - συμπεριλαμβανομένης της κύριας παγκόσμιας ανταγωνίστριας των Ηνωμένων Πολιτειών, της Κίνας.
Αν και η Κίνα παρουσιάζεται μερικές φορές ως «αντιιμπεριαλιστικό» προπύργιο, δεν είναι σύμμαχος των Παλαιστινίων. Είναι αλήθεια ότι τα κινεζικά κρατικά μέσα ενημέρωσης, σε αντίθεση με τα αντίστοιχα δυτικά, είναι πιο πρόθυμα να επικρίνουν τη μεταχείριση των Παλαιστινίων από το Ισραήλ. Αλλά το κινεζικό κράτος δεν έχει προσφέρει ουσιαστική υποστήριξη στην υπόθεση της απελευθέρωσης των Παλαιστινίων: οι σημαντικοί οικονομικοί δεσμοί μεταξύ της Κίνας και του Ισραήλ σημαίνουν ότι η Κίνα έχει συμφέρον να υπερασπιστεί το Ισραήλ. Η μακρά ιστορία της Κίνας στις τριγωνικές σχέσεις [2] μεταξύ του Ισραήλ και της Παλαιστίνης περιελάμβανε την υποστήριξη μιας στρατηγικής «ειρηνόφιλης» και «μη ευθυγράμμισης» που της επιτρέπει να διατηρεί φιλικές σχέσεις με τις αραβικές χώρες, ενώ παράλληλα εμβαθύνει τους δεσμούς με το Ισραήλ. Η Κίνα με τη σειρά της έχει αντλήσει από την ισραηλινή τεχνολογία και τις αντι-εξεγερσιακές του μεθόδους για την καταστολή του δικού της πληθυσμού.
Ανάμεσα στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη
Το Ισραήλ ήταν ένα από τα πρώτα και μοναδικά μη κομμουνιστικά κράτη που αναγνώρισε επίσημα τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας (ΛΔΚ), μόλις ένα χρόνο μετά την ίδρυσή της, το 1950. Οι διπλωματικές προοπτικές κόπηκαν με την άνοδο του Ψυχρού Πολέμου, καθώς η Κίνα ενίσχυσε τους πολιτικούς και στρατιωτικούς δεσμούς με τους παλαιστινιακούς πολιτικούς ηγέτες. Ο Κινέζος πρωθυπουργός Τσου Ενλάι υποσχέθηκε στους Άραβες αντιπροσώπους στη διάσκεψη της Μπαντούνγκ το 1955 να υποστηρίξει την παλαιστινιακή υπόθεση. Και στα μέσα της δεκαετίας του 1960, η Φατάχ και οι ηγέτες της νεοσύστατης Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) επισκέφθηκαν την Κίνα, η οποία προσέφερε ακόμη και κάποια στρατιωτική εκπαίδευση στους Παλαιστίνιους.
Το τέλος της Πολιτιστικής Επανάστασης και η σινοσοβιετική διάσπαση οδήγησαν στην αναβίωση των άτυπων σχέσεων μεταξύ Κίνας και Ισραήλ. Η διοίκηση του Ντενγκ Σιαοπίνγκ άρχισε να κατευθύνει την Κίνα προς την ανάπτυξη με βάση την αγορά τη δεκαετία του 1980, ενώ το Ισραήλ είχε γίνει πρόθυμο να επεκτείνει το εμπόριό του στην Ανατολική Ασία. Το Ισραήλ άρχισε να εξάγει στρατιωτική τεχνολογία στην Κίνα καθ' όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980, ανοίγοντας το δρόμο για επίσημες διπλωματικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών μέχρι το 1992, ακόμη και όταν η Κίνα αναγνώρισε το κράτος της Παλαιστίνης το 1988.
Αυτές οι ισραηλινές εισαγωγές έγιναν ζωτικής σημασίας για τη στρατιωτική ανάπτυξη της Κίνας κατά τη δεκαετία του 1990, καθώς οι δυτικές κυρώσεις στην Κίνα μετά το κίνημα και τη σφαγή της Τιενανμέν το 1989 απειλούσαν να περιορίσουν την ανάπτυξη της στρατιωτικής ικανότητας της ΛΔΚ. Αλλά το Ισραήλ κατάφερε να παρακάμψει αυτές τις κυρώσεις, αποτελώντας για την Κίνα μια βασική κερκόπορτα για τη δυτική στρατιωτική τεχνολογία. Η άνοδος της Κίνας ως παγκόσμιας δύναμης τη δεκαετία του 2000 διεύρυνε το εμπόριο των δύο χωρών πέρα από τα όπλα και εμβάθυνε την οικονομική τους αλληλεξάρτηση. Στα χρόνια μετά την είσοδο της Κίνας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ), η ΛΔΚ άρχισε να επενδύει σε μεγάλο βαθμό ξανά στο Ισραήλ, ιδίως στη γεωργία, την τεχνολογία, τις κατασκευές και τα venture capital.
Η ανάπτυξη των στρατιωτικών και οικονομικών δεσμών οδήγησε την Κίνα να ακολουθήσει μια ολοένα και πιο μετριοπαθή θέση σχετικά με την ισραηλινή κατοχή της Παλαιστίνης: από την υποστήριξη του «λαϊκού πολέμου» των Παλαιστινίων κατά του Ισραήλ στη χορηγία και την υπεράσπιση του ισραηλινού κράτους. Το «ειρηνευτικό σχέδιο τεσσάρων σημείων Ισραήλ-Παλαιστίνης» του Σι Τζινπίνκ τόνισε την προσήλωση της Κίνας στη λύση των δύο κρατών, προσφέροντας «βιώσιμη ασφάλεια» για το Ισραήλ, ενώ παράλληλα ζήτησε ειρήνη και ανάπτυξη μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης.
Η υπεράσπιση [3] του «ανεξάρτητου κράτους της Παλαιστίνης» από τη ΛΔΚ την περασμένη εβδομάδα, ως απάντηση στις επιθέσεις του Ισραήλ στη Γάζα, και η αόριστη έκκλησή της προς τα «σχετικά μέρη» να «τερματίσουν αμέσως τις εχθροπραξίες», θα πρέπει να εξεταστούν υπό το πρίσμα της δέσμευσής της στη λύση των δύο κρατών. Οι επικρατέστεροι σχολιαστές θεωρούν αυτή την αμφιθυμία ως δισταγμό εκ μέρους της Κίνας να υποστηρίξει σταθερά το Ισραήλ. Αλλά η λύση των δύο κρατών υπόσχεται να συνεχίσει την ισραηλινή καταπίεση των Παλαιστινίων με διαφορετική μορφή.
«Οι διαπραγματεύσεις δύο κρατών αρνούνται σε εκατομμύρια Παλαιστίνιους, έναν από τους μεγαλύτερους προσφυγικούς πληθυσμούς στον κόσμο, το διεθνώς αναγνωρισμένο δικαίωμα να επιστρέψουν στη γη και τα σπίτια από τα οποία εκδιώχθηκαν βίαια», έγραψαν οι Ντάφνα Θίερ και Σουμάγια Αουάντ [4] στο Jacobin το 2021. «Κάθε λύση που διατηρεί το κράτος του Ισραήλ ως εβραϊκό κράτος παραβιάζει τα ατομικά και συλλογικά δημοκρατικά, πολιτικά και ανθρώπινα δικαιώματα των Παλαιστινίων». Μια δίκαιη εναλλακτική λύση στην ισραηλινή κυβέρνηση απαρτχάιντ θα περιλαμβάνει ένα ενιαίο, δημοκρατικό κράτος με ίσα δικαιώματα για όλους τους ανθρώπους.
Σιωπηλός Σιωνισμός
Η αμφίσημη στάση της Κίνας απέναντι στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη, αρχής γενομένης από τη σταδιακή προσέγγισή της με το Ισραήλ τη δεκαετία του 1980, συγκαλύπτει την αθόρυβη προδοσία της παλαιστινιακής υπόθεσης. Η υποστήριξή της προς την παλαιστινιακή κρατική υπόσταση είναι περιορισμένη και βασίζεται στη διατήρηση της στρατιωτικής και οικονομικής ισχύος του Ισραήλ.
Από τη δεκαετία του 2000, οι επενδύσεις της στο Ισραήλ έχουν αυξηθεί σημαντικά. Η Κίνα έχει γίνει [5] ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος του Ισραήλ, με αξία εμπορίου [6] άνω των 24 δισεκατομμυρίων δολαρίων μόλις πέρυσι. Αν και οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να είναι ο κύριος άμεσος προμηθευτής για τις αιματηρές στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ισραήλ, οι κινεζικές επενδύσεις γίνονται όλο και πιο κρίσιμες για την οικονομική, τεχνολογική και κατασκευαστική ανάπτυξη του Ισραήλ. Το 2021-2022, η Κίνα κατάφερε να αντικαταστήσει [7] τις Ηνωμένες Πολιτείες ως την κύρια πηγή εισαγωγών του Ισραήλ.
Το Ισραήλ και η Κίνα έχουν επίσης βρει κοινή συνισταμένη στην ανάπτυξη μηχανισμών επιτήρησης και αστυνόμευσης, αξιοποιώντας δυτικές τεχνολογίες και μεθόδους. Ο «Λαϊκός Πόλεμος κατά της Τρομοκρατίας» της ΛΔΚ εναντίον των Ουιγούρων και άλλων εθνοτικών ομάδων στο Σιντζιάνγκ δεν επικαλέστηκε μόνο ρητορικά τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» των Ηνωμένων Πολιτειών - αντλεί ενεργά από το προσωπικό και τις τακτικές του.
Πρώην πράκτορες της Blackwater, διαβόητοι για τη διάπραξη εγκλημάτων πολέμου στο Ιράκ, έχουν προσληφθεί [8] για να βελτιώσουν τις εγκαταστάσεις ασφαλείας στο Σιντζιάνγκ. Οι ερευνητές της κινεζικής ανώτατης αστυνομικής ακαδημίας έχουν επίσης μελετήσει δημοσίως [9] τα ισραηλινά μέτρα αντιμετώπισης της εξέγερσης της Παλαιστίνης ως έμπνευση για το κράτος επιτήρησης στο Σιντζιάνγκ. Κάθε ένα από αυτά έχει εξαλείψει στρατηγικά τις κοσμικές και μη βίαιες αντιδράσεις και έχει εργαλειοποιήσει την άνοδο των ισλαμικών μαχητικών ομάδων για να δικαιολογήσει την ευρεία καταστολή των Παλαιστινίων, των Ουιγούρων και άλλων εθνοτικών ομάδων. Στην πραγματικότητα, ο Παν Γιούε [10], ο σημερινός επικεφαλής της Εθνικής Επιτροπής Εθνοτικών Υποθέσεων της Κίνας, δήλωσε ότι η ΛΔΚ θα πρέπει να διδαχθεί από τις αποικιακές μεθόδους των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ρωσίας και του Ισραήλ για την εισαγωγή εποίκων Χαν στα δυτικά σύνορά της.
Η ρητορική υποστήριξη της Παλαιστίνης, ενισχύοντας παράλληλα την ισχύ του Ισραήλ και αντλώντας έμπνευση από τις πολεμικές μεθόδους του, έχει γίνει μια επικερδής στρατηγική για τη ΛΔΚ. Αυτή η προσέγγιση της επέτρεψε να καρπωθεί τους καρπούς της οικονομικής ανάπτυξης του Ισραήλ, διατηρώντας παράλληλα καλές σχέσεις με τους Παλαιστίνιους και άλλους Άραβες ηγέτες, καθώς οι κρατικές εταιρείες υπό κινεζική ηγεσία και οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα έχουν εμβαθύνει τους δεσμούς με τις ισραηλινές και άλλες αραβικές κυβερνήσεις και εταιρείες σε όλα τα γεωπολιτικά μπλοκ.
Η χλιαρή απάντηση του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών στη συνεχιζόμενη επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα δείχνει ότι η ΛΔΚ δεν ενδιαφέρεται να αμφισβητήσει δυναμικά την ισραηλινή πολιτική. Γενικότερα, η προσέγγιση της Κίνας προς το Ισραήλ και την Παλαιστίνη δείχνει ότι οι γεωπολιτικοί αντίπαλοι της Δύσης δεν είναι απαραίτητα σύμμαχοι της απελευθέρωσης της Παλαιστίνης. Διαφορετικές αυτοκρατορικές δυνάμεις μπορούν να συγκλίνουν, παρά τις συγκρούσεις τους, στην υποστήριξη του ισραηλινού απαρτχάιντ και της κατοχής.
Το εμπόριο της Κίνας με το Ισραήλ προσφέρει μια ευκαιρία για αλληλεγγύη μεταξύ των υποστηρικτών της απελευθέρωσης της Παλαιστίνης και των αντιπάλων των καταπιεστικών πολιτικών της ΛΔΚ. Η στόχευση επιχειρήσεων και ιδρυμάτων που υποστηρίζουν το κινεζικό κράτος από το εξωτερικό αποτελεί βασική στρατηγική για τους αντιφρονούντες στο εξωτερικό. Η διαμαρτυρία και το μποϊκοτάζ του κινεζικού εμπορίου με το Ισραήλ ως μέρος της ευρύτερης εκστρατείας για μποϊκοτάζ, αποεπένδυση και κυρώσεις (BDS) -όπως η DJI, πρώην DaJiang Innovation Science and Technology Company [11], μια ιδιωτική κινεζική εταιρεία που λαμβάνει κρατική χρηματοδότηση από τη ΛΔΚ και η οποία έχει παράγει μη επανδρωμένα αεροσκάφη και άλλο στρατιωτικό εξοπλισμό για τον ισραηλινό στρατό- παρέχει περισσότερες δυνατότητες για αυτή την προσέγγιση, ενώ παράλληλα γεφυρώνει τον αγώνα για μεγαλύτερη ελευθερία στην Κίνα με τον παλαιστινιακό αγώνα.
https://www.europe-solidaire.org/spip.php?article68397
https://jacobin.com/2023/10/china-israel-repression-military-trade-palestine-technology
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] https://www.thenation.com/article/world/united-states-cutting-israel-aid-not-enough/?utm_campaign=SproutSocial&utm_content=The+Nation+Magazine&utm_medium=social&utm_source=facebook
[2] https://en.wikipedia.org/wiki/Triangulation_(politics)
[3] https://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw_665399/s2510_665401/202310/t20231008_11157299.html
[4] https://jacobin.com/2021/04/one-state-solution-israeli-palestinian-conflict-resolution-democracy-rights
[5] https://www.thetower.org/article/through-trade-and-tourism-china-turns-its-attention-to-israel/
[6] https://en.globes.co.il/en/article-israel-and-china-take-further-step-towards-free-trade-pact-1001445009
[7] https://arabcenterdc.org/resource/how-steady-are-china-israel-relations/
[8] https://www.independent.co.uk/news/world/asia/erik-prince-china-reeducation-centres-xinjiang-uighur-muslims-blackwater-frontier-services-group-a8757871.html
[9] https://xinjiang.sppga.ubc.ca/israel-analysis/
[10] https://chuangcn.org/2023/09/itc-new-preface/
[11] https://www.whoprofits.org/companies/company/3625?dji-dajiang-innovation-technology-company