Rita Adel Mohammad, Yuliia Kishchuk
Συνέντευξη της Παλαιστίνιας-Ουκρανής αναλύτριας Rita Adel Mohammad στην Yuliia Kishchuk
Εισαγωγικό σημείωμα του Спільне/Commons: Από την 7η Οκτωβρίου, υπήρξαν αρκετές συνεντεύξεις και άρθρα σχετικά με Ισραηλινούς ουκρανικής καταγωγής. Ωστόσο, οι φωνές των Ουκρανών παλαιστινιακής καταγωγής απουσιάζουν αισθητά από τις κυρίαρχες ουκρανικές ειδήσεις.
Μιλήσαμε με τη Rita Adel για τη διαρκή προσπάθειά της να ξεπεράσει τα τραύματα και τα εμπόδια και στις δύο πλευρές της οικογένειάς της. Με την έναρξη της εισβολής πλήρους κλίμακας, η Ρίτα άρχισε να προβληματίζεται σχετικά με τη θέση της ως ουκρανικής και παλαιστινιακής καταγωγής. Υποστηρίζει ενεργά τον εξοπλισμό της Ουκρανίας και το μποϊκοτάζ του Ισραήλ και ασχολείται με τα διπλά πρότυπα όσον αφορά την Ουκρανία και την Παλαιστίνη. Με τον ακτιβισμό της, η Rita Adel δημιουργεί βιώσιμα δίκτυα αλληλεγγύης μεταξύ των πατρίδων της.
Yuliia Kishchuk: Ποιοι είναι οι δεσμοί σας με την Ουκρανία και την Παλαιστίνη;
Rita Adel Mohammad: Είμαι Ουκρανή και Ιορδανή παλαιστινιακής καταγωγής. Η μητέρα μου είναι από την Ουκρανία και ο πατέρας μου είναι Παλαιστίνιος-Ιορδανός. Και υπάρχουν πολλοί άνθρωποι σαν εμένα που προέρχονται από αυτό το ιδιαίτερο μείγμα κληρονομιάς, επειδή πολλοί άνθρωποι σπούδασαν στην πρώην ΕΣΣΔ. Έτσι γνωρίστηκαν οι γονείς μου. Έτσι γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Ουκρανία και στη συνέχεια μετακομίσαμε στην Ιορδανία το 2003: Θυμάμαι πολύ καλά αυτή την ημερομηνία γιατί ήταν η χρονιά που έγινε πόλεμος στο Ιράκ. Έτσι, βασικά, και οι δύο χώρες είναι η πατρίδα μου. Αλλά όλες οι παιδικές μου αναμνήσεις και το μεγάλωμά μου σχετίζονται με την Ουκρανία – είναι το σπίτι μου.
Yuliia Kishchuk: Ο πατέρας σας εκτοπίστηκε από την Παλαιστίνη και είχε ήδη γεννηθεί στην Ιορδανία. Η οικογένειά σας πέρασε τη Νάκμπα ή τη Νάκσα και πώς ακριβώς ήρθε ο πατέρας σας στην Ουκρανία;
Rita Adel Mohammad: Ο παλαιστινιακής καταγωγής πατέρας μου είχε ήδη γεννηθεί στην Ιορδανία, όπως χιλιάδες Παλαιστίνιοι που εκτοπίστηκαν από την Παλαιστίνη. Ήταν αποτέλεσμα της Νάκσα που ήταν συνέχεια αυτού που ονομάζουμε Νάκμπα, της δημιουργίας του Ισραήλ το 1948. Το ισραηλινό κράτος δημιουργήθηκε εις βάρος των Παλαιστινίων, με την κατοχή της παλαιστινιακής γης. Μιλάμε για πάνω από το 80% του πληθυσμού που εκτοπίστηκε. Μιλάμε για περίπου 750.000 Παλαιστίνιους που εκτοπίστηκαν τότε, εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους, έγιναν πρόσφυγες. Έτσι λοιπόν ο πατέρας μου, όπως και πολλοί άλλοι, γεννήθηκε στην Ιορδανία.
Αλλά και οι δύο παππούδες μου από την πλευρά του πατέρα μου ήταν Παλαιστίνιοι που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Παλαιστίνη. Είναι τόσο αστείο ότι όταν επισκέφθηκα την Παλαιστίνη –μερικές φορές, τη Δυτική Όχθη συγκεκριμένα– μπόρεσα να το κάνω αυτό μόνο επειδή έχω ουκρανικό διαβατήριο. Οι άνθρωποι παλαιστινιακής καταγωγής μπορούν να την επισκεφθούν, αλλά πρέπει να υποβάλουν αίτηση για βίζα κ.λπ. Είναι μια χρονοβόρα διαδικασία και μερικές φορές η αίτηση απορρίπτεται.
Yuliia Kishchuk: Μεγαλώνοντας ως Παλαιστίνια και Ουκρανή στην Ουκρανία, πώς ήταν για εσάς; Θυμάστε κάποιες από τις παιδικές σας αναμνήσεις;
Rita Adel Mohammad: Οι αναμνήσεις μου που σχετίζονται με την Ουκρανία ήταν οι καλύτερες, αυτά ήταν τα χρόνια που διαμόρφωσαν την ζωή μου. Η Ουκρανία ήταν πάντα ένα ευτυχισμένο μέρος και για να είμαι ειλικρινής, είχα μια καταπληκτική παιδική ηλικία. Δεν μπορώ να θυμηθώ καμία περίπτωση ρατσισμού ή οτιδήποτε άλλο. Απλώς πάντα καταλάβαινα ότι ήμουν λίγο πιο σκούρα από τους περισσότερους φίλους μου, αλλά αυτό δεν ήταν ποτέ θέμα, ειδικά στις μεγάλες πόλεις. Η μητέρα μου κατάγεται από ένα χωριό στην περιφέρεια Πολτάβα και εκεί ήταν λίγο διαφορετικά τα πράγματα. Αλλά και πάλι, δεν είχε να κάνει με ρατσισμό, αλλά περισσότερο με περιέργεια. Οι άνθρωποι μερικές φορές με ρωτούσαν πράγματα για την Ιορδανία, όπως αστείες ερωτήσεις: Έχετε πατάτες στην Ιορδανία; Έχετε κρεμμύδια όπως εμείς στην Ουκρανία; Αλλά γενικά, είχα πολύ χαρούμενες αναμνήσεις μεγαλώνοντας στην Ουκρανία. Θα είμαι για πάντα ευγνώμων στη γενέτειρά μου που είχα μια τόσο καταπληκτική παιδική ηλικία.
Yuliia Kishchuk: Όντας παλαιστινιακής και ουκρανικής καταγωγής, πώς αισθάνεστε με την κυρίαρχη ρητορική για την Παλαιστίνη και την Ουκρανία;
Rita Adel Mohammad: Ένα από τα μεγάλα ζητήματα στην Ουκρανία είναι ότι οι άνθρωποι στην Ουκρανία γνωρίζουν γενικά πολύ λίγα για την Παλαιστίνη και τους Παλαιστίνιους. Και αυτό οφείλεται κυρίως στον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης, τα οποία επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από την ισραηλινή αφήγηση: αυτή είναι η μόνη αφήγηση που μπορούμε να ακούσουμε από τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης. Δεν έχω ακούσει ποτέ κάτι άλλο.
Μεγαλώνοντας, δεν άκουσα ποτέ καμία άλλη ρητορική για τους Παλαιστίνιους στα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης εκτός από το ότι είναι τρομοκράτες, ότι επιτίθενται στο Ισραήλ χωρίς λόγο και ούτω καθεξής ξανά και ξανά. Οπότε η εμπειρία είναι κουραστική, για να είμαι ειλικρινής.
Yuliia Kishchuk: Τι γίνεται με τους Ουκρανούς στο Παλαιστινιακό-Ιορδανικό πλαίσιο;
Rita Adel Mohammad: Υπάρχουν πολλοί μικτοί γάμοι μεταξύ Αράβων/ισσων και Ουκρανών. Αυτό συμβαίνει κυρίως επειδή πολλοί φοιτητές/ες, όπως ο πατέρας μου, ήρθαν στην πρώην ΕΣΣΔ για σπουδές.
Η εκπαίδευση ήταν ένα από τα μέσα μέσω των οποίων η Σοβιετική Ένωση επέκτεινε την επιρροή της στο νότιο ημισφαίριο. Επένδυσαν πολλούς πόρους για να φέρουν ανθρώπους από το νότιο ημισφαίριο στην ΕΣΣΔ: φοιτητές/τριες από αραβικές και αφρικανικές χώρες και από τη Λατινική Αμερική. Όσον αφορά τις αραβικές χώρες, υπήρξε σημαντική σοβιετο-αραβική εκπαιδευτική και πολιτιστική συνεργασία, κυρίως ιρακινο-σοβιετική και σοβιετο-ιορδανική. Αυτό το κύμα εκπαίδευσης και συνεργασίας κορυφώθηκε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950 έως τη δεκαετία του 1970.
Αυτό συνέπεσε με τις ευρύτερες αραβικές φιλοδοξίες για αυτοδιάθεση. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ιδέες όπως ο παν-Αραβισμός και ο αντιμπεριαλισμός ήταν πολύ δημοφιλείς στην αραβική περιοχή. Στην Αίγυπτο, αυτή η εποχή είδε την άνοδο του παν-Νασερισμού και σημαντικά γεγονότα όπως η εθνικοποίηση της διώρυγας του Σουέζ.
Εμπνευσμένα από τον παναραβισμό, τα αραβικά κράτη χρειάζονταν περισσότερους πόρους, ιδίως δεξιότητες και γνώσεις, για να επιτύχουν τους στόχους της ανεξαρτησίας τους. Η Σοβιετική Ένωση συνέβαλε καθοριστικά βοηθώντας τους. Για παράδειγμα, η Σοβιετική Ένωση έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εθνικοποίηση της διώρυγας του Σουέζ. Ομοίως, βοήθησε την ιρακινή κυβέρνηση στην εθνικοποίηση του πετρελαϊκού της τομέα, μεταξύ άλλων περιπτώσεων. Τα αραβικά κράτη συνειδητοποίησαν ότι εξαρτώνταν σε μεγάλο βαθμό από τη δυτική τεχνογνωσία και ζήτησαν βοήθεια από την ΕΣΣΔ για να βοηθήσουν στην εκπαίδευση και την ανάπτυξη των τοπικών τους ικανοτήτων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο υπήρξε τόσο μεγάλη συνεργασία μεταξύ του αραβικού κόσμου και της πρώην Σοβιετικής Ένωσης όσον αφορά την εκπαίδευση.
Και φυσικά, η συνεργασία αυτή δεν περιοριζόταν μόνο σε σοσιαλιστικές χώρες όπως η Αίγυπτος και το Ιράκ τη δεκαετία του 1970. Συμμετείχαν και άλλες χώρες της περιοχής, όπως η Ιορδανία. Για παράδειγμα, ο πατέρας μου συνέχισε την εκπαίδευσή του στη Σοβιετική Ένωση. Αφού ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους, πολλοί/ες επέλεξαν να μείνουν, να παντρευτούν ντόπιους/ες και να δημιουργήσουν οικογένειες, με αποτέλεσμα να προκύψει ένας σημαντικός αριθμός παιδιών μικτής κληρονομιάς όπως εγώ. Αυτό εξηγεί γιατί υπάρχουν τόσοι πολλοί Άραβες/ισσες που ζουν σήμερα στην Ουκρανία. Μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, πολλά από αυτά τα άτομα συνέχισαν να διαμένουν στην Ουκρανία, διατηρώντας τους ισχυρούς δεσμούς που είχαν δημιουργηθεί.
Δυστυχώς, ήταν κυρίως οι άνδρες που απολάμβαναν αυτού του είδους την κινητικότητα, ενώ λιγότερες γυναίκες είχαν την ευκαιρία να μορφωθούν στην ΕΣΣΔ λόγω της περιορισμένης κοινωνικής κινητικότητας που υπαγορεύονταν από τα αυστηρά πρότυπα των φύλων.
Οι γάμοι μεταξύ Αράβων και Ουκρανών ήταν και συνεχίζουν να είναι ένα μαζικό κοινωνικό φαινόμενο. Υπάρχουν τόσες πολλές Ουκρανές που παντρεύτηκαν Παλαιστίνιους άνδρες, που η ουκρανική κοινότητα αποτελεί τον μεγαλύτερο μεταναστευτικό πληθυσμό στη Γάζα! Ομοίως, πολλές γυναίκες, όπως η μητέρα μου, παντρεύτηκαν Ιορδανούς και ζουν τώρα στην Ιορδανία.
Στην Ιορδανία, για παράδειγμα, πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, οι γυναίκες από την πρώην Σοβιετική Ένωση, στο πλαίσιο της ρωσόφωνης κοινότητας, είχαν συνήθως ομάδες για την κοινωνικοποίηση και την αλληλοϋποστήριξη. Σε αυτές συμμετείχαν Ουκρανές, Ρωσίδες, Λευκορωσίδες και άτομα από το Καζακστάν. Με την έναρξη του πολέμου, βέβαια, αυτές οι ομάδες είχαν εσωτερικές διαιρέσεις μεταξύ εκείνων που υποστήριζαν ή αντιτάσσονταν στον πόλεμο, γεγονός που ουσιαστικά τερμάτισε κάθε είδους κοινωνικοποίηση μεταξύ των Ουκρανών και εκείνων που άρχισαν να μιλούν υπέρ του πολέμου.
Yuliia Kishchuk: Θυμάστε την πρώτη ημέρα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία; Πού ήσασταν; Πώς ήταν για εσάς;
Rita Adel Mohammad: Τη θυμάμαι έντονα. Έτυχε να βρίσκομαι στην Ιορδανία εκείνη την εποχή. Είναι ενδιαφέρον ότι μόλις ένα μήνα πριν από την εισβολή, βρισκόμουν στην Ουκρανία: Έφυγα από την Ουκρανία στις 24 Ιανουαρίου και ο πόλεμος ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου. Θυμάμαι καθαρά τη στιγμή.
Όταν ξεκίνησε ο πόλεμος, αρχικά δεν μπορούσα να το πιστέψω. Θυμάμαι ότι ξύπνησα με τη μαμά μου να μου λέει τα νέα. Θυμάμαι μάλιστα ότι έπρεπε να ανοίξω τις ειδήσεις για να μπορέσω να πιστέψω αυτά που μου έλεγε η οικογένειά μου. Ήμουν σε άρνηση για μερικές ημέρες- το ένιωθα σαν ένα κακό όνειρο. Μου πήρε λίγο χρόνο, ίσως μερικές εβδομάδες, για να επεξεργαστώ πλήρως αυτό που συνέβαινε.
Εδώ και χρόνια, μοιράζουμε το χρόνο μας μεταξύ Ουκρανίας και Ιορδανίας, με τον πατέρα μου και τον αδελφό μου να βρίσκονται κυρίως στην Ουκρανία λόγω δουλειάς. Όταν ξεκίνησε ο πόλεμος, από καθαρή τύχη η άμεση οικογένειά μου έτυχε να βρίσκεται στην Ιορδανία. Ήμουν πιο τυχερή από πολλούς ανθρώπους: Ήμουν ασφαλής και η οικογένειά μου ήταν ασφαλής. Αλλά φυσικά, ανησυχούσα πολύ για τους συγγενείς και τους φίλους μου στην Ουκρανία. Όπως οι περισσότεροι Ουκρανοί, δεν κοιμηθήκαμε τις πρώτες δύο εβδομάδες. Δεν ξέραμε τι συνέβαινε. Η σύζυγος του αδελφού μου βρισκόταν στην Ουκρανία εκείνη την περίοδο: έπρεπε να φύγει από το Κίεβο και να ταξιδέψει για λίγες ημέρες στη Γερμανία. Θυμάμαι ότι ο αδελφός μου δεν κοιμόταν όλο αυτό το διάστημα. Υπήρχε μεγάλος φόβος, επειδή θυμάμαι τι έκανε η Ρωσία στη Συρία. Περίμενα τα χειρότερα σενάρια γιατί ήξερα με τι είχαμε να κάνουμε.
Κατά τη διάρκεια των πρώτων εβδομάδων του πολέμου, θυμάμαι ότι υπήρχαν φήμες ότι η Ρωσία θα μπορούσε να περικυκλώσει το Κίεβο, προσπαθώντας να επιβάλει πολιορκία στην πόλη. Ευτυχώς δεν επαληθεύτηκε, αλλά ανησυχούσα τόσο πολύ για το συγκεκριμένο πράγμα, αυτό ήταν το πράγμα που φοβόμουν περισσότερο. Δεν ήξερα γιατί, αλλά για μένα, οτιδήποτε έχει να κάνει με την πείνα, είναι ένας τόσο τρομερός, τεράστιος φόβος.
Πολλοί Ουκρανοί έχουν τραύματα που σχετίζονται με το Γολοντομόρ[1]. Μεγαλώνοντας στην Ουκρανία, ειδικά στο χωριό, το είδα αυτό από πρώτο χέρι: ένα από τα πράγματα για τα οποία οι παππούδες μου ανησυχούσαν πάντα ήταν να έχουν αρκετό φαγητό. Φροντίζαμε πάντα να έχουμε άφθονο και αποθηκευμένο φαγητό ως μέρος των πολιτιστικών μας πρακτικών, όπως η συντήρηση και η διατήρηση. Έτσι, όταν άκουσα αυτές τις φήμες για το Κίεβο, επανέφερα αυτόν τον βαθιά ριζωμένο φόβο. Παρόλο που δεν συνέβη [το 2022], η σκέψη μιας πολιορκίας και μιας πιθανής πείνας με φόβιζε υπερβολικά.
Και αυτό είναι που συμβαίνει στην Παλαιστίνη τώρα. Η Γάζα βρίσκεται στα πρόθυρα λιμού, και επειδή είμαι Ουκρανή, αναπολώντας τις ιστορίες των παππούδων μου και της προγιαγιάς μου που πέρασαν το Γολοντομόρ, ήταν ένας από τους μεγαλύτερους φόβους που είχα για την Ουκρανία. Αν και δεν συνέβη στην περιοχή του Κιέβου, συνέβη στη Μαριούπολη, και δυστυχώς, συμβαίνει τώρα στη Γάζα.
Yuliia Kishchuk: Θα μπορούσατε να μας πείτε περισσότερα για το πώς αντέδρασαν οι κύκλοι σας στην είδηση του πολέμου πρώτα στην Ουκρανία και μετά στη Γάζα;
Rita Adel Mohammad: Οι Ουκρανοί δεν γνωρίζουν πολλά για την Παλαιστίνη, αλλά γνωρίζοντας ότι είμαι αραβικής καταγωγής και Παλαιστίνια, οι άνθρωποι προσέχουν τι λένε μπροστά μου. Θυμάμαι ότι είχα αυτή τη συζήτηση με έναν πολύ στενό φίλο στην Ουκρανία, όταν ξεκίνησε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Με ρώτησε για την έλλειψη αραβικής υποστήριξης προς την Ουκρανία. Σε γενικές γραμμές, οι άνθρωποι στον αραβικό κόσμο έχουν συμπόνια για τους Ουκρανούς, αλλά η έντονη εμπλοκή των ΗΠΑ περιπλέκει τα πράγματα. Προσωπικά, αισθάνθηκα απογοητευμένη και προδομένη από τόσους πολλούς ανθρώπους που με γνώριζαν καλά, αλλά δεν έφτασαν να ρωτήσουν για μένα ή την οικογένειά μου όταν έγινε η εισβολή πλήρους κλίμακας στην Ουκρανία.
Ομοίως, απογοητεύτηκα, αλλά δεν εξεπλάγην από την αντίδραση της πλειοψηφίας στην Ουκρανία μετά την 7η Οκτωβρίου. Είναι ενδιαφέρον ότι μετά την έναρξη της εισβολής πλήρους κλίμακας αισθάνθηκα ενοχές που δεν ήμουν στην Ουκρανία, που ήμουν ασφαλής. Ήθελα να επιστρέψω στην Ουκρανία όταν ξεκίνησε ο πόλεμος. Δεν βγάζει νόημα, αλλά ήταν έτσι για πολλούς Ουκρανούς: ένιωθαν ένοχοι και ήθελαν να συμμετέχουν σε αυτό που συμβαίνει στην Ουκρανία, ήθελαν να δράσουν. Αλλά μετά την 7η Οκτωβρίου, ένιωσα τόσο αποστασιοποιημένη. Πρώτη φορά στη ζωή μου, χάρηκα που δεν είμαι στην Ουκρανία, χάρηκα που δεν είμαι στο Κίεβο, που δεν βλέπω την πόλη μέσα στις ισραηλινές σημαίες. Είχα αυτή τη συζήτηση με τον αδελφό μου και πραγματικά ένιωσε το ίδιο. Ένιωθα ξένη στην ίδια μου τη χώρα. Ήταν ένα πολύ τρομερό συναίσθημα. Και ακόμα, μετά από όλα αυτά τα χρόνια, οι άνθρωποι, οι φίλοι μου με ρωτούσαν, α, τι γίνεται με τους Παλαιστίνιους; Οι Παλαιστίνιοι έκαναν αυτό, έκαναν εκείνο, έκαναν άλλα πράγματα - οι άνθρωποι τα λένε αυτά χωρίς στην πραγματικότητα να γνωρίζουν τίποτα για τους Παλαιστίνιους.
Yuliia Kishchuk: Βλέπουμε πολλά παραδείγματα της συλλογικής αλληλεγγύης του λεγόμενου παγκόσμιου Νότου προς τους Παλαιστίνιους, για παράδειγμα, η υπόθεση της Νότιας Αφρικής κατά του Ισραήλ. Και η Ουκρανία στην πραγματικότητα λείπει σε συντριπτικό βαθμό από αυτή τη συζήτηση.
Rita Adel Mohammad: Ένας από τους σημαντικότερους λόγους για τους οποίους η Ουκρανία λείπει από αυτή τη συζήτηση είναι ότι η Ουκρανία προσπαθεί πολύ σκληρά να συνδεθεί με την Ευρώπη, με όλες τις κοινωνικές επιπτώσεις που ακολουθούν. Για περισσότερο από μια δεκαετία τώρα, και ειδικά μετά την επανάσταση του Μαϊντάν, η Ουκρανία προσπαθεί να συνδεθεί με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εφευρίσκει τον εαυτό της ως έθνος και ως μέρος του δυτικού κόσμου, σε αντίθεση με το να είναι μέρος του μετασοβιετικού χώρου ή σε αντίθεση με το να είναι μέρος του «ασιατικού κόσμου». Το σύνθημα «Η Ουκρανία είναι Ευρώπη» έγινε η κυρίαρχη αφήγηση, δίνοντας έμφαση στις λεγόμενες «ευρωπαϊκές αξίες» και τον «ευρωπαϊκό πολιτισμό». Από την έναρξη του πολέμου, αυτή η αφήγηση έχει γίνει ακόμη πιο διαδεδομένη.
Ταυτόχρονα, υπάρχει μια ισχυρή αφήγηση ότι η Ουκρανία διεξάγει έναν αντιμπεριαλιστικό πόλεμο, έναν πόλεμο για την εθνική απελευθέρωση. Και πολλοί άνθρωποι στην Ουκρανία δεν καταλαβαίνουν ότι το να είσαι αντιμπεριαλιστής και ταυτόχρονα ευρωκεντρικός – δεν είναι μια συνεκτική στάση. Αυτή η ασυνέπεια είναι ιδιαίτερα εμφανής όταν απευθύνεσαι σε ακροατήρια από τον Παγκόσμιο Νότο, έναν όρο που δεν προτιμώ αλλά χρησιμοποιώ εδώ για λόγους ευκολίας. Ο Παγκόσμιος Νότος υπήρξε ιστορικά ο αποδέκτης της δυτικής αποικιοκρατικής βίας. Αυτό το γεγονός συχνά απουσιάζει από τις κυρίαρχες ουκρανικές αφηγήσεις. Αυτή η έμφαση στις λεγόμενες «ευρωπαϊκές αξίες» καθιστά δύσκολο για τους ανθρώπους από τον Παγκόσμιο Νότο να συμπάσχουν με την Ουκρανία. Μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι σε αυτή την αφήγηση, οι Ρώσοι, αποκλεισμένοι από τον πολιτισμένο κόσμο, παρουσιάζονται όλο και περισσότερο ως «Ασιάτες». Αυτό δημιουργεί μια διχοτόμηση μεταξύ του να είσαι πολιτισμένος, Ευρωπαίος και ευρωκεντρικός και στην αντίθετη πλευρά, να είσαι Ασιάτης.
Με αυτό το όραμα στο μυαλό, για πολλούς Ουκρανούς, το Ισραήλ αντιπροσωπεύει ένα δημοκρατικό, ευρωπαϊκό σχέδιο στη Μέση Ανατολή, περιτριγυρισμένο από Άραβες «βαρβάρους» που υποτίθεται ότι θέλουν να πάψει να υπάρχει το Ισραήλ. Ως αποτέλεσμα, η Ουκρανία συνδέεται στενότερα με το Ισραήλ παρά με την Παλαιστίνη σε αυτή την αφήγηση. Πολλοί άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένου του Ζελένσκι, και ένας σημαντικός αριθμός ανθρώπων στο Twitter, αναφέρουν συχνά την Γκόλντα Μέιρ, μια ισραηλινή βουλευτή που γεννήθηκε στο Κίεβο, η οποία ως γνωστόν είπε κάτι τέτοιο: «Εμείς θέλουμε να ζήσουμε και οι γείτονές μας θέλουν να πεθάνουμε». Αυτή η φράση έχει γίνει μια από τις πιο γνωστές δηλώσεις της και οι Ουκρανοί την αναφέρουν συχνά ως απόδειξη των ομοιοτήτων μεταξύ του Ισραήλ και της Ουκρανίας.
Από την έναρξη του πολέμου, η Ουκρανία συζητά εκτενώς τα εγκλήματα πολέμου που διέπραξε η Ρωσία στην Ουκρανία. Έχουμε εκφράσει έντονα την επιθυμία μας να παραπέμψουμε τη Ρωσία στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ). Εν τω μεταξύ, στην Ουκρανία, υπάρχει έλλειψη κατανόησης ότι το Ισραήλ διαπράττει επίσης εγκλήματα πολέμου και θα πρέπει να λογοδοτήσει. Δεν έχω ακούσει ποτέ για σημαντικές συζητήσεις στις τοπικές ειδήσεις σχετικά με τη Νότια Αφρική να παραπέμψει το Ισραήλ στο Διεθνές Δικαστήριο. Αυτή η σιωπή είναι αποθαρρυντική, διότι αν οι άνθρωποι θέλουν πραγματικά να δουν τη Ρωσία να λογοδοτεί για τα εγκλήματά της στην Ουκρανία, πρέπει επίσης να αναγνωρίσουν ότι το Ισραήλ πρέπει να λογοδοτήσει για τα δικά του εγκλήματα. Πρόσφατα, ο Ζελένσκι έκανε ένα σχόλιο σχετικά με την ισραηλινή λογοδοσία, ωστόσο η κυρίαρχη αφήγηση παραμένει αμετάβλητη.
Δυστυχώς, έχασα την ελπίδα μου στα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης για πολλούς λόγους. Αλλά η μεγαλύτερη έκπληξη ήρθε από το Twitter και από πολλούς Ουκρανούς που αυτοπροσδιορίζονται ως προοδευτικοί, αντιμπεριαλιστές κ.λπ. Αυτό που προκάλεσε έκπληξη δεν ήταν ότι δεν συμπαθούσαν την Παλαιστίνη –μάλλον, συμπαθούσαν το Ισραήλ– ένα τρανταχτό παράδειγμα διπλών προτύπων. Θυμάμαι ότι από την έναρξη του πολέμου και μέχρι σήμερα, μεταξύ των Ουκρανών στο Twitter, υπήρχε μια επαναλαμβανόμενη συζήτηση: επιτρέπεται στους Ουκρανούς να μισούν τους Ρώσους; Η απάντηση, φυσικά, είναι ότι επιτρέπεται να μισείς τον καταπιεστή σου. Αυτή η ίδια ενσυναίσθηση δεν επεκτάθηκε στους Παλαιστίνιους. Ωστόσο, όταν οι Παλαιστίνιοι εκφράζουν μίσος προς τους καταπιεστές τους, συχνά χαρακτηρίζονται ως τρομοκράτες ή δέχονται ηθικιστικές επιθέσεις.
Yuliia Kishchuk: Τα δυτικά μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι ένα κραυγαλέο παράδειγμα διπλών προτύπων, το οποίο ήταν πολύ εμφανές από τον τρόπο με τον οποίο κάλυψαν τον πόλεμο στην Ουκρανία και τον πόλεμο στη Γάζα. Μπορείτε να μιλήσετε γι’ αυτό;
Rita Adel Mohammad: Πιστεύω ότι αυτό είναι ένα σημαντικό ερώτημα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε, όχι λόγω στρατοκρατίας, ή για χάρη της προσπάθειας να συγκρίνουμε ποιος υποφέρει περισσότερο, αλλά επειδή πρέπει να καταλάβουμε γιατί υπάρχει ένα τόσο τεράστιο μέγεθος διπλών προτύπων. Πρέπει να κατανοήσουμε γιατί οι Παλαιστίνιοι είναι τόσο περιθωριοποιημένοι και υποτιμημένοι. Πρέπει να καταλάβουμε γιατί οι Άραβες είναι τόσο απογοητευμένοι από αυτά τα διπλά πρότυπα, σε σημείο που έχουν χάσει την ικανότητα να συμπάσχουν με την Ουκρανία και είναι γεμάτοι αρνητικά συναισθήματα απέναντι στους Ουκρανούς.
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι δεν πρέπει να το συζητάμε αυτό και ότι είναι περιττό να συγκρίνουμε τα δεινά των δύο λαών. Κατά τη γνώμη μου, πρέπει να κάνουμε αυτή τη συζήτηση για να κατανοήσουμε τις απογοητεύσεις που προκύπτουν από αυτή την προοπτική. Ο αραβικός κόσμος, γενικά, έχει δικαίωμα να ενοχλείται από τα διπλά πρότυπα: το πώς τα δυτικά μέσα ενημέρωσης απεικονίζουν τον πόλεμο στην Ουκρανία σε σχέση με το πώς απεικονίζουν τον πόλεμο στην Παλαιστίνη. Οι Ουκρανοί παρουσιάζονται ως ήρωες που υπερασπίζονται την πατρίδα τους, ενώ οι Παλαιστίνιοι ως τρομοκράτες.
Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι σε αυτό το ιστορικό σημείο, οι ΗΠΑ έχουν γεωπολιτικό συμφέρον στην Ουκρανία, και ως εκ τούτου, ό,τι κάνει η Ουκρανία παρουσιάζεται ως ηρωικό. Ωστόσο, αυτό που σε μεγάλο βαθμό διαφεύγει από το αραβικό κοινό είναι ότι οι Ουκρανοί πολεμούν για να υπερασπιστούν την πατρίδα τους, όπως ακριβώς κάνουν και οι Παλαιστίνιοι, και κανείς δεν πηγαίνει σε πόλεμο μόνο για να προστατεύσει τα γεωπολιτικά συμφέροντα των ΗΠΑ. Οι άνθρωποι πηγαίνουν στον πόλεμο επειδή θέλουν να προστατεύσουν τη γη τους, τους αγαπημένους τους και τον τρόπο ζωής τους.
Οι Ουκρανοί επίσης, πρέπει να είναι επιφυλακτικοί και ρεαλιστές σχετικά με την Ευρώπη και τα όρια αυτής της «ευρωπαϊκής αλληλεγγύης». Ας δούμε την Πολωνία, για παράδειγμα, και τι κάνει με τα ουκρανικά σιτηρά. Ας εξετάσουμε επίσης τι κάνει η Λιθουανία με τα ουκρανικά σιτηρά, και πώς χειρίζονται τα σύνορά τους, και ούτω καθεξής. Έτσι, οι Ουκρανοί πρέπει να καταλάβουν ότι το να είναι μέρος της ευρωπαϊκής οικογένειας είναι μια ωραία υπόσχεση, αλλά πρόκειται κάποτε να συμβεί; Και πρέπει επίσης να καταλάβουν ότι όποτε διακυβεύονται τα οικονομικά συμφέροντα των ευρωπαϊκών χωρών, θα παραβλέπουν τη συμπάθεια και την ενσυναίσθησή τους για τους Ουκρανούς.
Αν συγκρίνετε τις αφηγήσεις που κυκλοφόρησαν για τους πρόσφυγες από τον Παγκόσμιο Νότο και από την Ουκρανία, τα μέσα ενημέρωσης θα ήταν και πάλι ένοχα για διπλά πρότυπα. Για τους Ουκρανούς πρόσφυγες, είναι ευκολότερο να ενσωματωθούν στην Ευρώπη, τουλάχιστον επιφανειακά, επειδή δεν ξεχωρίζουν εμφανώς ως διαφορετικοί. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι στον αραβικό κόσμο δεν καταλαβαίνουν επίσης ότι η Ουκρανία και η Ανατολική Ευρώπη, γενικότερα, δεν είναι προνομιούχες περιοχές. Δεν ερχόμαστε με το πλήρες πακέτο του να είμαστε δυτικοευρωπαίοι, ακόμη και αν τεχνικά είμαστε «λευκοί».
Ακόμη και πριν από τον πόλεμο, οι Ουκρανοί παρείχαν φθηνό εργατικό δυναμικό σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Γερμανία και κυρίως η Πολωνία. Μόνο το 2018, η πολωνική κυβέρνηση εξέδωσε περίπου 1,8 εκατομμύρια προσωρινές άδειες εργασίας σε Ουκρανούς. Οι περισσότεροι Ουκρανοί που εργάζονταν στην Πολωνία απασχολούνταν εκτός των προσόντων τους, καλύπτοντας απλώς το κενό στην πολωνική αγορά εργασίας. Οι Ουκρανοί αντιμετώπιζαν πολύ ρατσισμό, ξενοφοβία, αντιμεταναστευτική ρητορική κ.λπ. Φυσικά, αυτή η αντιμεταναστευτική ρητορική απευθυνόταν κυρίως στον μουσουλμανικό πληθυσμό, αλλά και οι Ουκρανοί επηρεάζονταν από αυτό το είδος ρατσισμού. Αυτός είναι ο λόγος που το βρίσκω ενοχλητικό όταν οι άνθρωποι αρχίζουν να κάνουν υποθέσεις βασισμένες σε επιφανειακές παρατηρήσεις σχετικά με τα προνόμια και την εθνικότητα, και αυτό είναι που πολλοί άνθρωποι στον Παγκόσμιο Νότο και τον αραβικό κόσμο δεν καταλαβαίνουν για την Ουκρανία.
Yuliia Kishchuk: Ναι, συμφωνώ μαζί σας, και η κατάσταση άλλαξε μετά τον πόλεμο, αλλά επίσης δεν άλλαξε, επειδή η Πολωνία εξακολουθεί να βασίζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στο φθηνό ουκρανικό εργατικό δυναμικό και τώρα, όπως και πολλές άλλες χώρες.
Ήθελα επίσης να σας ρωτήσω για το BDS (Μποϊκοτάζ, Αποεπένδυση, Κυρώσεις), και ξέρω ότι δεν γνωρίζουν πολλοί Ουκρανοί ότι η Παλαιστίνη έχει αυτό το πολύ καλά ανεπτυγμένο κίνημα σε σχέση με την επιβολή κυρώσεων και το μποϊκοτάζ των ισραηλινών προϊόντων.
Rita Adel Mohammad: Το κίνημα Μποϊκοτάζ, Αποεπένδυσης και Κυρώσεων (BDS) είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο που στοχεύει στο μποϊκοτάζ ισραηλινών προϊόντων, εκδηλώσεων και υπηρεσιών. Είναι παρόμοιο με την κατάσταση στην Ουκρανία κατά τη διάρκεια του πολέμου, όπου οι άνθρωποι αρνήθηκαν να καλωσορίσουν τη ρωσική εμπλοκή. Έτσι, νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό για τους Ουκρανούς και τους Παλαιστίνιους να μάθουν ο ένας από τον άλλον και να δουν πώς λειτουργεί το κίνημα BDS, όχι μόνο στην Παλαιστίνη, αλλά παγκοσμίως. Για παράδειγμα, στο Ηνωμένο Βασίλειο, είναι ένα πολύ ισχυρό κίνημα.
Οι Ουκρανοί, ωστόσο, δεν είναι εξοικειωμένοι με το κίνημα BDS λόγω της περιορισμένης έκθεσης σε διεθνείς ειδησεογραφικές πηγές και των γλωσσικών εμποδίων.
Yuliia Kishchuk: Η επόμενη ερώτησή μου αφορά τις αφηγήσεις για τη σημερινή γενοκτονία στη Γάζα. Υπάρχουν τόσες πολλές αφηγήσεις για τα παιδιά και τις γυναίκες στη Γάζα που υποφέρουν, και όχι τόσες πολλές για τους άνδρες, οι ζωές τους συχνά θεωρούνται μη θλιβερές. Αυτό είναι αρκετά κοινό σε πολλά πλαίσια στην πραγματικότητα, αλλά είναι πολύ έντονο και εμφανές στην πρόσφατη γενοκτονία. Τι μπορείτε να πείτε για τη δυναμική των φύλων στην τρέχουσα γενοκτονία;
Rita Adel Mohammad: Είναι πολύ συνηθισμένο να συζητάμε για τις γυναίκες και τα παιδιά επειδή θεωρούνται ευάλωτα, αλλά αυτή η αφήγηση συχνά θεωρείται απολίτικη. Αν θέλετε να αποφύγετε να συζητήσετε την πολιτική και παρόλα αυτά να μιλήσετε για το πόσο τρομερός είναι ο πόλεμος, συχνά βρίσκεστε να συζητάτε για τα δεινά των γυναικών και των παιδιών. Αυτό συμβαίνει επειδή όταν μιλάμε για τους άνδρες, η συζήτηση μπορεί να γίνει πιο πολιτική, σωστά; Φυσικά, οι γυναίκες και τα παιδιά υποφέρουν, αλλά η συζήτησή τους μας επιτρέπει να αποφύγουμε τη συζήτηση για την πολιτική, επειδή τα παιδιά συχνά θεωρούνται εξ ορισμού αθώα, ενώ οι γυναίκες θεωρούνται ευάλωτες και ανίσχυρες. Ως αποτέλεσμα, συχνά παρουσιάζονται ως παθητικοί αποδέκτες των όσων συμβαίνουν.
Είναι πρόκληση να συζητάμε για τους άνδρες, ειδικά στο παλαιστινιακό πλαίσιο. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι Παλαιστίνιοι άνδρες έχουν αποχρωματιστεί, και οποιαδήποτε συσχέτιση με αυτούς συνδέεται συχνά με την τρομοκρατία, τον αντισημιτισμό και τη βαρβαρότητα. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης έχουν συμβάλει σε αυτή την αφήγηση, παρουσιάζοντας τους Παλαιστίνιους άνδρες ως επικίνδυνους και άγριους.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι γυναίκες θεωρούνται επίσης συχνά ως παθητικά υποκείμενα και όχι ως ενεργοί παράγοντες. Επιπλέον, υπάρχει μια αφήγηση που υποδηλώνει ότι οι Παλαιστίνιοι άνδρες καταπιέζουν τις Παλαιστίνιες γυναίκες, ενώ οι γυναίκες ταυτόχρονα καταπιέζονται και δεν έχουν φωνή. Αναμένεται να τις προστατεύσουμε από τα δικά τους πατριαρχικά συστήματα.
Ωστόσο, αυτή δεν είναι η μόνη πραγματικότητα. Αγαπάμε και σεβόμαστε τους άνδρες μας ως πατέρες, αδελφούς και συζύγους. Δεν τους βλέπουμε ως απειλή· τους βλέπουμε ως προστάτες. Ομοίως, οι αφηγήσεις γύρω από τους Ουκρανούς άνδρες που υπερασπίζονται την πατρίδα τους είναι αρκετά διαφορετικές. Τους βλέπουμε ως ήρωες, ως ανθρώπους που αναμένεται να υπερασπιστούν την πατρίδα τους. Το ίδιο ισχύει και για τους Παλαιστίνιους, αλλά δεν έχουν τα ίδια μέσα για να το κάνουν.
Yuliia Kishchuk: Τους τελευταίους μήνες, υπήρξαν πολλές ιστορίες σχετικά με τους ουκρανικούς δεσμούς με το Ισραήλ, ότι οι Ουκρανοί έχουν οικογενειακούς δεσμούς με το Ισραήλ και ότι κάποιοι Ουκρανοί πέθαναν στο Ισραήλ, και ούτω καθεξής και ούτω καθεξής. Αλλά δεν υπήρχαν πολλές ιστορίες για τους Ουκρανούς στη Γάζα και τους Ουκρανούς στη Δυτική Όχθη, ενώ υπάρχουν επίσημα 300 Ουκρανοί στη Γάζα και περισσότεροι από 2000 Ουκρανοί στη Δυτική Όχθη. Μπορείτε να μιλήσετε λίγο γι’ αυτό;
Rita Adel Mohammad: Πολλοί Εβραίοι έποικοι ήρθαν στην πραγματικότητα από την Ανατολική Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας, της Ουκρανίας και της Ρωσίας. Ήρθαν ως πραγματικοί έποικοι υποσχόμενοι αλιγιά[2] στο εβραϊκό κράτος, πήραν τα διαβατήριά τους και εκτόπισαν τους ντόπιους πληθυσμούς, γεγονός που δημιούργησε πολλές αδικίες και ανισότητες. Επίσης, δημιούργησε ισχυρούς δεσμούς μεταξύ της ισραηλινής κοινωνίας και της ουκρανικής. Έτσι, για πολλούς Ουκρανούς που έχουν οικογένεια, φίλους και συναδέλφους στο Ισραήλ, είναι ευκολότερο να συμπάσχουν με αυτό που ξέρουν, παρά με αυτό που δεν ξέρουν, δεν καταλαβαίνουν.
Αντίθετα, οι περισσότερες Ουκρανές που ζουν στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα είναι γυναίκες που παντρεύτηκαν Παλαιστίνιους άνδρες και επέστρεψαν μαζί τους στην Παλαιστίνη. Ωστόσο, οι ιστορίες τους συχνά παραβλέπονται λόγω της κυρίαρχης αφήγησης που τις παρουσιάζει ως καταπιεσμένες, που έχουν αλλάξει θρησκεία, και ως εκ τούτου, οι απόψεις τους δεν έχουν μεγάλη βαρύτητα. Υπάρχει ένα ισχυρό υπόγειο ρεύμα προκατάληψης που υποδηλώνει ότι αυτές οι γυναίκες έχουν υποστεί πλύση εγκεφάλου και δεν έχουν έγκυρη προοπτική. Έτσι, όταν μια Ουκρανή από το Χάρκοβο χάνει το παιδί της στη Γάζα, αυτό αναφέρεται ως στατιστικό στοιχείο και όχι ως προσωπική τραγωδία με πλούσια ιστορία. Δεν μαθαίνουμε για τη ζωή της, την ερωτική της ιστορία με τον σύζυγό της, το πώς μεγάλωσε τα παιδιά της ή τις εμπειρίες της ως μητέρα. Τα μέσα ενημέρωσης αποτυγχάνουν να εξανθρωπίσουν αυτές τις Ουκρανές γυναίκες στις παλαιστινιακές κοινότητες, υποβιβάζοντάς τες σε απλές στατιστικές ή απλοϊκές αναπαραστάσεις.
Yuliia Kishchuk: Τέλος, τι πιστεύετε για τις προοπτικές αλληλεγγύης μεταξύ Ουκρανίας και Παλαιστίνης;
Rita Adel Mohammad: Όσον αφορά την αλληλεγγύη, αυτό που νομίζω ότι πρέπει να καταλάβουν και οι δύο λαοί είναι το εξής: είναι μια τόσο δύσκολη συζήτηση για τους ανθρώπους στην Παλαιστίνη, ή τον αραβικό κόσμο γενικότερα, και για τους ανθρώπους στην Ουκρανία, επειδή τα τραύματά μας προέρχονται από πολύ διαφορετικά μέρη. Για τους Ουκρανούς, το τραύμα συνδέεται με τη Σοβιετική Ένωση, με τη Ρωσία, μιλάμε για τον ρωσικό ιμπεριαλισμό. Για τον αραβικό κόσμο, μιλάμε για τον ιμπεριαλισμό που κυριαρχείται από τη Δύση, μιλάμε για το ΝΑΤΟ, μιλάμε για τον πόλεμο στο Ιράκ που είναι ακόμα μια πολύ νωπή πληγή στην πρόσφατη αραβική ιστορία. Για μένα, μιλώντας ως Παλαιστίνια Ουκρανή, υπάρχουν πολλά τραύματα από την πλευρά της μητέρας μου και πολλά τραύματα από την πλευρά του πατέρα μου, αλλά ιστορικά, απλά δεν συναντιούνται, επειδή προέρχονται από δύο αντίθετες δυνάμεις, οι οποίες βρίσκονται σε αντιπαράθεση από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Πρέπει να είναι κανείς σε θέση να το παραβλέψει αυτό και να δει πώς επηρεάζονται οι ζωές των ατόμων – να κάνει ένα βήμα στο πλάι, μακριά από τη σκέψη της γεωπολιτικής και απλά να δει την ανθρώπινη πτυχή του θέματος. Αυτό είναι το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να λάβουμε υπόψη όταν μιλάμε για αλληλεγγύη.
Ας εξετάσουμε την Ιρλανδία, για παράδειγμα. Το ευρύ κοινό στην Ιρλανδία έδειχνε πάντα υποστήριξη στους Παλαιστίνιους. Πρόσφατα διάβασα ένα άρθρο σχετικά με το πώς οι Ιρλανδοί μπορούν να συμπάσχουν με τον πόνο των Παλαιστινίων μέσα από το πρίσμα της δικής τους εμπειρίας με τον ιρλανδικό λιμό. Βλέπουν ομοιότητες μεταξύ του σημερινού ανθρωπογενούς λιμού στη Γάζα και της δικής τους ιστορικής εμπειρίας του λιμού που προκλήθηκε από τη Βρετανία.
Παρομοίως, οι Ουκρανοί υπέφεραν επίσης από το Γολοντομόρ, έναν λιμό που προκάλεσε η Σοβιετική Ένωση. Θυμάμαι έντονα την προγιαγιά μου, που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανατροφή μου, η οποία συχνά μιλούσε για την επιβίωση από τον λιμό. Είναι μέρος της συνείδησης κάθε Ουκρανού· η παλαιότερη γενιά μας το έχει ζήσει.
Είναι ζωτικής σημασίας για εμάς να κάνουμε αυτούς τους παραλληλισμούς ή τις συγκρίσεις: Οι Παλαιστίνιοι αντιμετωπίζουν σήμερα όχι μόνο γενοκτονία αλλά και λιμό, που απηχεί τη δική μας ιστορική εμπειρία στην Ουκρανία. Η εύρεση κοινού εδάφους μεταξύ αυτών των ιστοριών είναι ζωτικής σημασίας. Ωστόσο, η γεφύρωση αυτών των ιστορικών τραυμάτων αποτελεί πρόκληση επειδή προέρχονται από ιδεολογικά αντίθετες δυνάμεις.
Yuliia Kishchuk: Πιστεύετε στην αλληλεγγύη μεταξύ Ουκρανών και Παλαιστινίων στο μέλλον; Βλέπετε κάποιες αλλαγές και ρήξεις που ήρθαν με την πρόσφατη γενοκτονία στη Γάζα;
Rita Adel Mohammad: Για να είμαι ειλικρινής, δεν είμαι πολύ αισιόδοξη γι’ αυτό. Τουλάχιστον όχι στο εγγύς μέλλον. Δεν νομίζω ότι οι κυρίαρχες αφηγήσεις θα αλλάξουν. Νομίζω ότι θα παραμείνουν στη θέση τους. Και, γενικά, η Ευρώπη γίνεται όλο και πιο δεξιά, ενώ η Ουκρανία θέλει να είναι μέρος της ευρωπαϊκής οικογένειας. Νομίζω ότι με τον παρατεταμένο πόλεμο στην Ουκρανία που παρακολουθούμε τώρα, θα δούμε περισσότερα παραδείγματα των ορίων της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Και αυτό θα κάνει πολλούς από εμάς, τους Ουκρανούς, να σκεφτούμε τα όρια μιας τέτοιας συμμαχίας. Ίσως αυτό μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τη σημασία της ύπαρξης συμμαχιών με τον Παγκόσμιο Νότο.
Αλλά σε γενικές γραμμές, δεν προβλέπω ότι θα συμβούν πολλές αλλαγές στο μέλλον από την πλευρά του αραβικού κόσμου. Για την παλαιότερη γενιά των Αράβων, η Σοβιετική Ένωση, και κατ’ επέκταση σήμερα η Ρωσία, παραμένει σύμβολο ενός αντιμπεριαλιστικού σχεδίου· μια ιδεολογική έννοια βαθιά ριζωμένη στη νοοτροπία τους. Αυτή η αντίληψη είναι απίθανο να μειωθεί σύντομα. Οι άνθρωποι στον αραβικό κόσμο άρχισαν να μαθαίνουν για την Ουκρανία πιο πρόσφατα. Θα χρειαστεί λίγος χρόνος για να μπορέσουν οι άνθρωποι να κάνουν αυτού του είδους τη σύνδεση.
Αλλά πιστεύω επίσης ότι οι ατομικές φωνές είναι επίσης πολύ σημαντικές. Πιστεύω ότι οι άνθρωποι είναι σε θέση να κάνουν αλλαγές, και συζητήσεις όπως αυτές είναι πολύ σημαντικές. Και νομίζω ότι άνθρωποι σαν εσένα και εμένα, και πολλοί άλλοι, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι όποιος υποστηρίζει οποιονδήποτε από τους δύο πολέμους, τον ρωσικό πόλεμο στην Ουκρανία ή τη γενοκτονία του Ισραήλ, θα μας βρει απέναντί του. Πρέπει να κάνουμε αυτές τις φαινομενικά αδύνατες συνδέσεις αλληλεγγύης και να ευαισθητοποιήσουμε τους πολίτες για το τι συμβαίνει και στις δύο χώρες.
Μετάφραση: elaliberta.gr
“‘There Is Trauma on Both Sides of My Family but Historically They Don’t Meet’. Interview With Palestinian-Ukrainian Analyst Rita Adel”, Спільне/Commons, 9 Ιουλίου 2024, https://commons.com.ua/en/znajti-tochki-dotiku-ukrayina-ta-palestina/.
«“З обох боків моєї сім’ї травми, але історично вони ніяк не сходяться”: інтерв’ю з палестино-українською дослідницею Ритою Адель», Спільне/Commons, 9 Ιουλίου 2024, https://commons.com.ua/uk/znajti-tochki-dotiku-ukrayina-ta-palestina/.
Σημειώσεις
[1] [Σ.τ.Μ.:] Για το Γολοντομόρ – τον μεγάλο λιμό στην Ουκρανία, βλ.: Bohdan Krawchenko, «Ο μεγάλος λιμός του 1932 - 33 στη Σοβιετική Ουκρανία: Αιτίες και συνέπειες», e la libertà, 23 Φεβρουαρίου 2022, https://www.elaliberta.gr/%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1-%CE%B8%CE%B5%CF%89%CF%81%CE%AF%CE%B1/%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1/8030-%CE%BF-%CE%BC%CE%B5%CE%B3%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CF%82-%CE%BB%CE%B9%CE%BC%CF%8C%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-1932-33-%CF%83%CF%84%CE%B7-%CF%83%CE%BF%CE%B2%CE%B9%CE%B5%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%BF%CF%85%CE%BA%CF%81%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1-%CE%B1%CE%B9%CF%84%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%AD%CF%80%CE%B5%CE%B9%CE%B5%CF%82.
[2] [Σ.τ.Μ.:] Αλιγιά είναι η μετανάστευση των Εβραίων από τη διασπορά προς την Παλαιστίνη. “Aliyah:, Wikipedia, https://en.wikipedia.org/wiki/Aliyah.